ایرج مصداقی

در هفته‌های گذشته گزارش‌های متعددی از اختصاص سهمیه‌ ویژه واکسن‌های وارداتی به برخی از نهادها و سازمان‌های حکومتی، نظامی و انتظامی منتشر شد.

در پی آن مدیرکل بنیاد شهید استان زنجان اعلام کرد که «تزریق واکسن به خانواده‌های شهدا، رزمندگان و ایثارگران» از سوم خرداد آغاز می‌شود.

معصومه پاشایی‌بهرام نماینده مرند اعلام داشت که تا‌کنون بیش از سه میلیون دز واکسن وارد کشور شده و بر اساس آمار‌ سامانه تیتک، نزدیک به ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار دوز واکسن تزریق شده است. وی اضافه کرد که تعدادی از واکسن‌ها از زنجیره رسمی توزیع خارج شده است.

محسن دهنوی، یکی دیگر از نمایندگان مجلس نیز در یک برنامه تلویزیونی گفت ۲۰۰ هزار دز واکسن مفقود شده است.

در پی انتشار این اخبار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نامه‌ای به‌ رییس کل گمرک، هرگونه اطلاع‌رسانی درباره «میزان واردات واکسن، کشور مبدا، شیوه توزیع، میزان تزریق، عوارض واکسن و مواد مشابه» را ممنوع اعلام کرد. در این نامه همچنین هرگونه اطلاع‌رسانی در مورد واکسن‌های داخلی از جمله «میزان تولید، برآورد تولیدات در ماه‌های آینده، شیوه توزیع، عوارض واکسن و موارد مشابه» نیز منحصر به مقام‌های وزارت بهداشت شده و برای سایرین ممنوع است.

این اقدام سه روز پس از آن انجام شد که وزارت بهداشت نیز در نامه‌ای سازمان هلال احمر را از هرگونه خبررسانی و ارائه اطلاعات واکسن‌های وارداتی منع کرد.

اولین پرسشی که مطرح می‌شود این است که چرا اطلاع‌رسانی در مورد واکسن ممنوع می‌شود. این نوشته به یکی از دلایل این ممنوعیت می‌پردازد.

ممنوعیت و پنهان‌کاری

در فضای اخبار متناقض مربوط به واکسن کرونا و ممنوعیت‌های اعمال شده، بر پایه‌ی اطلاعاتی که از منابع موثق پزشکی به دستم رسید متوجه برنامه‌ریزی برای واکسیناسیون نیروهای اعزامی به راهپیمایی اربعین در ۳ ماه آینده شدم.

براساس اطلاعات به‌دست آمده در یکی از شهرهای شمالی چند زوج مذهبی که سابقه‌ی اعزام به راهپیمایی اربعین را دارند خارج از نوبت و بر اساس سهمیه تعیین شده دز اول واکسن خود را تزریق کرده‌اند.

در پیگیری‌های بعدی متوجه شدم برای یک شهر در مرحله‌ی اول، ۲۰ هزار واکسن جهت تزریق به نیروهای عازم راهپیمایی اربعین اختصاص داده‌ شده است.

پزشک دیگری برایم تعریف کرد بیمار او که کارمند بانک مهر اقتصاد(ادغام شده در بانک سپه) وابسته به نیروی انتظامی است و بارها در راهپیمایی اربعین شرکت کرده خارج از نوبت و براساس سهمیه ویژه واکسن زده است. شواهد نشان می‌دهد قرار است بر اساس این سهمیه، واکسن کرونا مخفیانه در صدها شهر پخش شود.

این برنامه‌ریزی مخفی به‌دلیل اهمیت راهپیمایی اربعین برای نظام ولایی است.

راهپیمایی اربعین در خدمت سیاست‌

نظام اسلامی می‌کوشد برای این راهپیمایی تاریخچه جعلی درست کند در حالی که به جز تلاش‌های فردی و یا اقدام‌ هماهنگ تعدادی طلبه‌ی حوزه‌ی نجف، هیچ سابقه‌ی تاریخی برای این راهپیمایی در دست نیست.

بعد از سقوط دولت عراق در سال ۲۰۰۳ نظام اسلامی در هراس از تکرار سناریو عراق در ایران، به تشدید فعالیت سپاه قدس در منطقه و کوبیدن بر طبل جنگ نیابتی با عربستان و اهل سنت که در حال حذف از صحنه سیاسی عراق بودند، پرداخت. بالا گرفتن جنگ داخلی در عراق بین نیروهای شیعه و سنی یکی از عوارض آن بود که سرانجام منجر به ظهور داعش در عراق و سوریه شد.

در چهارچوب این سیاست، راهپیمایی اربعین به عنوان یکی از حربه‌های نظام اسلامی برای نمایش قدرت در رقابت با اهل سنت و یکی از جلوه‌های تبلیغی جنگ نیابتی به کار گرفته شد.

موضوع رقابت با اهل سنت آنقدر جدی است که نه تنها خامنه‌ای بلکه اکثر مراجع تقلید شیعه ساکن قم خواهان افزایش جمعیت ایران هستند تا مبادا «کنترل موالید سبب تغییر بافت جمعیت و ضربه‌زدن به مبانی مکتب اهل بیت» شود.

در چنین فضایی نظام اسلامی می‌کوشد تعداد راهپیمایان اربعین را بیش از زائران حج نشان دهد و در مقابل زمامداران عربستان سعودی که از سال ۱۹۸۶ خود را «خادم‌‌الحرمین» می‌نامند، «حرمین» جدید و مناسک جدیدی خلق کند.

«حرمین شریفین» شامل مسجد‌الحرام در مکه و مسجد النبی در مدینه می‌شود و «حرمین» مورد نظر نظام اسلامی شامل حرم علی‌ ابن‌ابیطالب در نجف و حسین‌بن‌علی در کربلا می‌شود. منابع شیعی مراسم اربعین در کربلا را به اجتماع مسلمانان در مکه تشبیه می‌کنند.

سپاه قدس و مناسک جدید

زینی‌وند استاندار کرمان در سخنانی به مناسبت برگزاری مراسم اربعین، نقش سلیمانی در شکل‌گیری راهپیمایی اربعین را مورد توجه قرار داد و گفت: این مسئله با قدرت و معادلات ما در جهان گره می‌خورد و تولید هویت و قدرت عظیم می‌کند.

بر اساس سیاست‌ سپاه قدس، هرساله به طول و عرض این مناسک جدید شیعی افزوده می‌شود. شمار شرکت‌کنندگان ایرانی در راهپیمایی اربعین در سال‌های ۸۹ تا ۹۵ از چهل هزارنفر به دو میلیون و دویست هزارنفر رسید که نشان‌دهنده افزایش ۵۵ برابری زائران در مدت ۶ سال است. در سال ۹۶ بیش از ۳ میلیون زائر از ایران در این مراسم شرکت داشتند. این عده هرساله در بازگشت به ایران باعث شیوع بیماری‌های عجیب و غریبی می‌شوند که متأسفانه به دلیل پنهان‌کاری کمتر مورد توجه رسانه‌ها و مجامع علمی و دانشگاهی قرار می‌گیرد.

در این راهپیمایی،‌ زائران عراقی از شهرهای خود به سمت کربلا حرکت می‌کنند. اما اکثر زائران ایرانی مسیر نجف تا کربلا را که حدود ۸۰ کیلومتر است برای پیاده‌روی انتخاب می‌کنند. در مسیر راهپیمایی چادرهای بزرگ به نام موکب (هیئت عزاداری) برپا می‌شود. در این موکب‌ها خدمات و امکانات بهداشتی و رفاهی به صورت رایگان به زائران ارائه می‌شود. تعداد این موکب‌ها در سال ۱۳۹۸ دو ‌هزار و پانصد موکب در ایران و عراق اعلام شد.

سازماندهی این موکب‌ها به عهده‌ «ستاد بازسازی عتبات عالیات» است که مسئولان آن توسط قاسم سلیمانی انتخاب می‌شدند.

سلیمانی پیش از مرگ، حسن پلارک را از ریاست این ستاد کنار گذاشت و محمد جلال‌مآب را به عنوان جانشین او منصوب کرد.

راه‌پیمایی اربعین و پاندمی کرونا

پاندمی کرونا که با کشته‌شدن قاسم سلیمانی همزمان بود، موجب شد که نظام ولایی از موهبت راهپیمایی اربعین در سال ۹۹ محروم شود و نتواند برای قاسم سلیمانی و ابومهندس مراسم بزرگداشت برگزار کند.

مسئولان نظام از آبان گذشته درصدد برآمدند زمینه‌ی برگزاری راهپیمایی اربعین ۱۴۰۰ را فراهم کنند.

۵ اسفند ۹۹ مجلس شورای اسلامی با تصویب قانونی، زائران اربعین ۱۴۰۰ را از پرداخت عوارض خروج معاف کرد.

۱۵ اسفند ۹۹ جهان‌نیوز گزارش داد که شرایط تا حدودی تغییر کرده و با ورود واکسن کرونا و واکسینه‌شدن آحاد جامعه که قول آن از سوی وزیر بهداشت و مسئولان ستاد ملی مقابله با کرونا در ۳ ماهه اول سال آینده داده شده، امید است که شرایط برای حضور زائران ایرانی در مراسم اربعین سال ۱۴۰۰ فراهم شود.

حسین ذوالفقاری، معاون امنیتی و انتظامی وزیر کشور در نشست خبری مشترک با مشاور عالی وزیر کشور عراق، خبر‌های خوشی در خصوص برگزاری اربعین سال آینده با حضور زائران ایرانی داد.

حجت‌الاسلام حمید احمدی رئیس کمیته فرهنگی اربعین تأکید کرد در حال برنامه‌ریزی برای اربعین سال آینده هستیم، زیرا دشمن خواهان برگزاری مراسم اربعین نیست. با این حال یکی از شروطی که برای حضور در مراسم اربعین سال آینده در نظر گرفته خواهد شد، تزریق واکسن به زائران است.

۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ شورای برنامه‌ریزی فرهنگی اربعین به ریاست ایرج مسجدی یکی از فرماندهان سپاه قدس و سفیر جمهوری اسلامی در بغداد تشکیل جلسه داد و سناریوهای مربوط به راه‌پیمایی اربعین ۱۴۰۰ را بررسی کرد.

در این نشست حجت‌الاسلام احمدی، آیت‌الله سیدمجتبی حسینی، نماینده خامنه‌ای در عراق حجت‌الاسلام غلامرضا اباذری رایزن فرهنگی در بغداد، کریمی شستی سرکنسول‌های ایران در کربلا و نجف، مسؤول دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی در عراق، رایزن زیارت و وابسته رسانه‌ای و کاردار سفارت جمهوری اسلامی و دیگر اعضای کمیته فرهنگی و آموزشی اربعین حضور داشتند. این شورا در اسفند ۹۹ با همین ترکیب جلساتی را برگزار کرده بود.

۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ محمد جلال‌مأب رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات گفت: برپایی پیاده‌روی اربعین به‌شکل‌ سال‌های قبل از پاندمی کرونا و برگزاری محدود و بر اساس سهمیه اعلامی از سوی مسؤولان عراقی، دو احتمالی است که درباره اربعین ۱۴۰۰ وجود دارد. در صورت تصمیم برای برگزاری محدود مراسم، از میان بیش از یک‌هزار موکب ایرانی، ۵۰۰ موکب بزرگ و توانمند اعزام خواهند شد.

سوء استفاده از امکانات پزشکی کشور

این اولین بار نیست که امکانات پزشکی کشور در خدمت راهپیمایی اربعین قرار می‌گیرد. در آستانه برگزاری مراسم اربعین ۱۳۹۷، رییس مرکز پزشکی هلال احمر اعلام کرد ۲۰۰ تن دارو و تجهیزات پزشکی، شامل ۴۰۰ قلم دارو و ۸۰ نوع تجهیزات پزشکی به عراق ارسال می‌شود. سازمان هلال احمر در شرایطی از تجهیز ۴۰ درمانگاه خبر داد که بازار ایران با گرانی و کمبود دارو روبرو بود.

درحالی که هلال احمر تهران به گفته‌ی مسئولانش دارای ۵۳ آمبولانس است در سال ۹۶ هشتصد دستگاه آمبولانس برای امدادرسانی به زائران اربعین در ۴ مرز غربی کشور مستقر شدند.در سال ۱۳۹۸ تعداد آن‌ها به ۱۱۰۰ آمبولانس افزایش یافت.

رئیس اورژانس تهران در اسفند ۹۷ خبر داد که تعداد آمبولانس‌های اورژانس در تهران ۲۳۰ دستگاه است که تعدادی از آن‌ها نیز فرسوده شده و نیاز به تعویض یا نوسازی دارند.

سرپرست سازمان اورژانس کشور در سال ۹۶ در ارتباط با خدمات جاده‌ای به زائران اربعین گفت: در مرزهای غربی ۴ بیمارستان صحرایی و بیمارستان cbrn و ۴ بیمارستان جنرال فعالیت می‌کنند؛ به علاوه ۸ بیمارستان صحرایی ۳۵ تا ۶۰ تختخوابی در مرزهای ایران و عراق ایجاد می‌شود؛ در طول مسیر کرمانشاه تا قصرشیرین نیز در هر ۱۰ کیلومتر یک آمبولانس و در هر ۱۵ کیلومتر یک اتوبوس آمبولانس مستقر می‌شود.

واقع این است که نظام اسلامی برای اعزام نیروهایش به عراق جهت برپایی راهپیمایی محدود یا نامحدود همه امکانات خود را برای واکسیناسیون این‌‌نیروها بسیج کرده است. این همه در شرایطی اتفاق می‌افتد که کرونا از میان مردم قربانی می‌گیرد و هیچ استراتژی مشخصی برای رساندن واکسن به مردم نیست.